Matamua, RangiMurphy, Kane Ēnoka George2018-02-142018-02-142017Murphy, K. Ē. G. (2017). Ka mate ko te mate, ka ora taku toa: Ko ngā matawhāura o te rau tau tekau mā iwa (Thesis, Doctor of Philosophy (PhD)). The University of Waikato, Hamilton, New Zealand. Retrieved from https://hdl.handle.net/10289/11648https://hdl.handle.net/10289/11648Tēnei te urutomo atu ki te rau tau o te tekau mā iwa ki te nanaiore i ngā tai o te Matawhāura i ngaeki ai te whenua i horo ai tuanuku, i horo ai te tangata, i tū ai te rangatiratanga. Ko te kimihanga i te āhua ki te tikanga ki te pakanga, ki te mate te ihoiho, ko te rapunga i te āhua ki ōna neke, ki ōna nuku, ki ōna panoni, ki ōna hounga te whainga. Kei te kapi katoa ki tā te pukapuka, i tā te tuhinga. Wāhia ana kia whā ōna ahoaho, koia, ko te pūtakenga mai o te riri, o te Matawhāura. Muringa iho, ko ngā Matawhāura a te Māori ki te Māori. Ka whāia mai ko ngā riri ki te Pākehā, ā, ko ngā pakanga a te mana poropiti, mutu iho ki te kōtuitui. Ko te whakaohooho, ko te whakamataara i a Ngāi Māori, i a Ngāi tauiwi otīa, i a Ngāi iwi taketake ki te nōhanga mai o te hītori ki te ahurea o te whenua, ki te ahurea o te tangata, ki ōna tuakiritanga. Ko te whakaariari i te āhua o te tikanga a te pakanga, a te mate me ōna neke i te oma a te wā i roto i te whakaeke a te iwi tini ngerongero ki te unu i te mono o te whenua o te iwi pū taketake. Ko te whakaihiihi i te iwi ka rawakoretia, ka reo koretia, ka whenua koretia, ka tikanga koretia. Ko te whakaatuatu i tā te Māori, i tā te Pākehā ki tā te kupu Māori, ki tā anō te kupu Pākehā. Ko tōna mutunga iho, ko te whakakitenga ake, ko te whakatinanatanga i te mau tonu a te tikanga ki ngā rohe o te pakanga o te mate, ko te neke māna ko te panoni i ngā wāhi i kitea ai he huarahi ki te ora, he toa, he mau tonu ki tētahi pitonga whenua e huraia mai he tōnuitanga mā ngā uri whakatipu. Ko te hari i te kaupapa mā roto tonu i te reo ake a te kōrero, i te reo ake o te whenua. Ko te takahanga i te ara o te whakarauora i te reo, i te tikanga, i te tuakiri, i te mana Māori motuhake. Ko tōna otinga atu, ko te whakairi ake i ngā mahi a ngā tūpuna e ū ai te tangata whenuatanga e kitea ai ko tā rātou, e pātaia ai, he aha ia tā tātou? application/pdfmiAll items in Research Commons are provided for private study and research purposes and are protected by copyright with all rights reserved unless otherwise indicated.Matawhaurapakangamatehitori o AotearoaKa mate ko te mate, ka ora taku toa: Ko ngā matawhāura o te rau tau tekau mā iwaThesis2018-01-16