Ko au tēnei

Abstract

He puha tēnei, he momo rotarota. E kōrero ana tēnei puha mō te pepeha o Tūhoe, arā, ko Maungapōhatu te maunga, ko Waikare te awa ko Tamakaimoana te hapu, ko Taiturakina rāua ko Pōhokorua ngā tāngata, ko Tūhoe te iwi.

Kua roa tēnei pepeha e mau ana i ngā kākahu Māori o nehe, ā, nō ngā rautau ki muri te tawhito o te pepeha nei. Kua mate noa atu te hunga nā rātau i waihanga. Ko rātau e mōhio ana ki te horopaki i titoa ai ā rātau pepeha. Taka iho ki nāianei kāore anō kia rerekē ngā kupu o te pepeha.

Engari kua rerekē te ao me tōna tai, he whakatipuranga hou kua hua ake hai noho i te whenua. He rerekē ōnā whakaaro, he rerekē te ahurea. Kua roa e noho tahi ana ēnei whakatipuranga me ngā iwi huhua o te ao, he rauiwi te ahurea. Kua whakatōria hoki te whakaaro o aua ahurea maha ki te hinengaro o te Māori. Kua riro ngā whakaaro i te ao whānui koia nei kai te tohutohu i te whakaaro o te Māori o ēnei rā.

Me pēhea te whakauru atu i te whakaaro o mohoā nei ki te whakaaro o ukiuki, kia whai tikanga ai ki te ngākau o nāianei ki te pepeha o mua? Kua tawhito o rātau kākahu. E hia ngā kaupapa, ngā pakanga, ngā kaikiritanga, ngā mamae i roto i taua wā. Kua tae ki te wā hai whakamautanga mā ō nāianei Māori i ngā kākahu o ēnei rā ki ngā pepeha o mua, kia whai wāhi ai ki te ahurea me te whakaaro o ēnei rā.

Ehara i te mea me whakaae te iwi katoa ki ngā whakaaro kua tāpiritia ki te pepeha nei. Engari hai aha mā wai? Ko te rotarota he kupu nā te kaitito, he kupu motuhenga nō tōna ngākau, hai tohu i tāna titiro ki te ao, ā, kia uru atu ai ia ki te ao me ngā whakaaro o mua.