Ngā mana-kura-nui kei te ao wahine Māori
Authors
Loading...
Permanent Link
Publisher link
Rights
All items in Research Commons are provided for private study and research purposes and are protected by copyright with all rights reserved unless otherwise indicated.
Abstract
‘He wahine, he whenua e ora ai te tangata. He wahine, he whenua e mate ai te tangata!'
Ko te tino kaupapa o tēnei puawānanga, he rapu, he kimi hoki i ngā Mana-Kura-Nui kei Te Ao Wahine Māori. Ka āta tirohia ngā ingoa i tapaina ki ngā ao me ā rātau nā whakatipuranga, e puta ai ngā pūmanawa motuhake kei a te wahine, me ngā tauritenga mahi kei a te tāne rāua ko te wahine.
Koirā ēnā ko Te Aoaonui, ko Te Kore, ko Te Pō, ki ngā Ao-Mārama ka heke ki Te Ao-Tūroa, ka hoki atu anō ki Te Pō, ki Te Muriwai-hou, ki Rarohenga. Ka āta rapua ngā tikanga kei aua ao, hei pou-herenga kōrero, ki waenga i ngā ao me ngā reanga whakatipu. Ko te kimi anō hoki i ngā tikanga i whakaū ai i ēnei Mana-Kura-Nui. Koia nei ētahi o aua tikanga ka āta tirohia i konei arā ko te toi o ngā mahi, te roi o ngā mata, te poi i ngā uri, te hoe i ngā tira, te koi o te hinengaro, te oi o te wairua, te kō o te reo, te ngoi o te mauri, me te kikokikotanga o te wahine.
Kua rangahautia ētahi kōrero mai i ngā kura koroiti, i ngā kete raukura, me ngā wānanga nui, o te ao Māori me i o te ao Pākehā. Ka tīmata mai i te pūtahitanga o ngā ao, o Te Kore, o Te Pō, o Te Māramatanga iti, o Te Awatea, o Te Ao-tūroa, me o Te Muriwai-hou. Ahakoa iti te whakaputa o ēnei ko te mea nui kē, arā ko ngā tauritenga kōrero, tauritenga tikanga, atu i ngā ao o Tauiwi mā ki ō tātau. Nā ka āta wānanga kia mōhio ai te kaipānui ki ngā ritenga me ngā rerekētanga kei aua ao e hāngai ana ki te wahine Māori.
Ko ētahi o ngā whakamārama kei te reo o tauiwi, itiiti noa nei ēnā. Ka mau hoki ki te whakaaro Māori, hei taonga here i te ngako o ngā kōrero me i o ngā tikanga. Ka āta rapua mai i roto i ngā whakapapa, karakia, waiata, pōkeka, tauparapara, kōrerorero, kupu whakaari, whakataukī hoki, me ngā waituhi, waitohu o te ao wahine Māori. Ka haria mai anō hoki e te kaituhi ēnei waituhi kia puta ko ngā whakaaro nui o te wahine Māori i roto hoki i Te Ao-hurihuri.
He mea hou ki ngā taringa o te kaituhi, ki te whakarongo ki te wahine e whakaputa ana i tōna nui. Koia tēnei ka haria mai e te kaituhi ōna whakakitenga nui, ka tāpiri atu ki ērā o ngā hākui, hākoro o ngā wānanga nui, inā ka tuia ēnei kōrero kia tina.
“He hapū ki te wahine, e kapi ai te ao,
he tauā ki te tāne, e ora ai te ao."
Waiho mā ngā tāne e whakaputa i te taha ki a rātau.
Citation
Type
Series name
Date
Publisher
The University of Waikato