Loading...
Thumbnail Image
Item

E Kore E Ngaro, He Takere Waka Nui: Te Mātauranga Whakatere Waka me Ōna Take Nunui

Abstract
E kapi ana te hautoru o te ao i te Moana nui a Kiwa. I ngā tau manomano ka huri, ka puea ake i Āhia ki te tonga mā rāwhiti, he iwi māia, he iwi mātau ki te hanga me te whakatere i ō rātou waka. Ka tupu ngātahi hoki i a rātou tētehi mātauranga whakatere i tarawhitia e rātou ngā tōpito katoa o te Moana nui a Kiwa. Koinei ngā tāngata tuatahi, nāna i kau ngā ara terenga waka onamata. Nō ngā tau maha i muri iho, ka whanake tēnei mātauranga me tō rātou hangarau waka, ā, ka tīmata ngā terenga whakawhiti roa e tau haeretia ana ngā moutere o Poronīhia, tatū mai ki Aotearoa. Engari ia, i roto i te wā, i tino waikauere ngā mahi whakatere waka, ā, i ētehi moutere o Poronīhia, i wairuhi kau, he mahara noa i mau i te kōrero tuku iho. Ko tātou tērā, te iwi Māori. Otirā, i roto i ngā tau e whā tekau ka pahemo atu rā, kua whakawhāiti mai tētehi ohu ki te whakahaumanu i ngā mahi whakatere waka me tōna mātauranga. He waka hourua kua hangaia i Poronīhia, i te ātārangi tawhito hei amo i ngā whakamanawatanga o ngā iwi me ngā kaupapa whakarauora i ēnei mahi tūpuna. Ka tika te oha ki te hunga hāpai kura i takere nui ai, i haumi tūporo ai ki te whakahaumanu i te mātauranga whakatere waka. Nō reira, o ngā mahi rangatira kua tutuki i te rāngai waka i Aotearoa i ngā tau tata nei, ko tā tēnei rangahau, he kohura i ētehi o ngā take nunui me ngā kaupapa whakahirahira e puta mai ana i mua i te aroaro o te mātauranga whakatere waka me ōna kaumoana i ēnei rangi, ki tā te Māori titiro. Waihoki, ko te pānga o aua take nunui ki te ahurea Māori. Koinei te matū o tēnei tuhinga kairangi. He pūtoi whakaaro, he whakaemieminga kōrero ki te whakatakoto i ngā huatau o ngā puhi kai moana Māori e tākawe ana i tēnei wānanga. Mātua rā, e kore e tukua kia riro anō ngā mahi whakatere waka i te nenewhatanga o te rā, tau ki te rua. Kua whakatupuria e te wā he kura kaumoana Māori, māna ngā take matua o tēnei tuhinga roa e whakatutuki ki tua i te pae kai ao. “E kore e ngaro, he takere waka nui”
Type
Thesis
Type of thesis
Series
Citation
Tuaupiki, J. W. (2017). E Kore E Ngaro, He Takere Waka Nui: Te Mātauranga Whakatere Waka me Ōna Take Nunui (Thesis, Doctor of Philosophy (PhD)). The University of Waikato, Hamilton, New Zealand. Retrieved from https://hdl.handle.net/10289/11654
Date
2017
Publisher
The University of Waikato
Rights
All items in Research Commons are provided for private study and research purposes and are protected by copyright with all rights reserved unless otherwise indicated.