dc.description.abstract | He Hōnore, he korōria, he maungārongo ki runga ki te whenua, he whakaaro pai ki ngā tānagata katoa.
Ko te tāhu o tēnei tuhituhinga he titiro ki Te Hāhi Ringatū i runga o Whitianga marae. E rua noa iho ngā Rā Ringatū ka tū ki runga i tēnei marae, arā, ko Te Huamata, hei te tahi o Hune tēnā me Te Pure, hei te tahi o Nōema tēnā. I roto i te tuhituhingaroa nei ka titiro he aha I tae atu ai wēnei tikanga ki tēnei o ngā marae. Ka whakatakoto haere, i pēhea hoki ngā whakahaeretanga i te wā o ngā pakeke. Kātahi ka titiro ki ngā whakarerekētanga ki ngā tikanga i roto i te wā, ā, he aha i pērā ai.
Kua tata ki te toru tekau tau mai i te whakakoretanga o Te Māratapu a Te Ringatū i roto i wāna whakahaerenga i Te Huamata me Te Pure. Ko tērā tūāhuatanga o Te Ringatū e kore nei e kitea e tēnei reanga tangata.
Tokoiti noa nei, me kī, ngā mōrehu o tērā whakatipuranga pakeke i kitea wērā tūāhuatanga e ora tonu ana. Nō reira i toko ake te whakaaro ki te rangahau, ki te kohikohi hoki i ngā kōrero i te hunga i rongo, i kite, i tipu ake hoki i roto i tērā Ao. He pekanga nui o te tuhinga nei kua titiro ki Te Huamata me Te Pure me wōna tapu, me wōna whakahaerenga ki runga o te marae o Whitianga.
Ki te whakawhāriki i ngā kōrero nei mō Te Ringatū ki runga o Whitianga kua tātaritia kia waru ngā pekanga o te tuhinga kia mārama ai ki te karu pānui i ngā kōrero; i pēhea tae atu ai Te Ringatū ki runga o Whitianga, i pēhea tāna kawe i ngā tikanga, ā, he aha i whakarerekēngia ai tāna kawe i Te Huamata me Te Pure i roto I te wā.
Tuatahi: Ki te kōrero mō Te Ringatū me hoki ki te tīmata maitanga o Te Ringatū. Ka tirohia, nā wai i tīmata, ā, he aha i tīmataria ai, me te whakaatu i wētahi āhuatanga i pā ki tōna Poropiti me wāna pononga i te tīmatatanga rā anō o Te Ringatū.
Tuarua: Ko te whai haere tēnei i ngā takahanga waewae o ngā tīpuna o Te Whānau-a-Apanui, ki te whai i Te Ringatū. Ka titiro he aha te take i huri ai a Te Whānau-a-Apanui ki ngā tikanga o Te Ringatū. Ka titiro anō hoki ki te taenga atu o Te Kooti me tana iwi Ringatū ki roto o Te Whānau-a-Apanui me wāna mahi ki a rātou i reira.
Tuatoru: Ka whakaatu i konei, he aha te take ko wātahi marae tokoiti noa iho o Te Whānau-a-Apanui ka noho hei marae Ringatū, mai i te taenga atu o Te Ringatū, aā, tae noa ki tēnei rā.
Tuawhā: I konei ka tae ki te pūtake o te tuhinga. Ka titiro i konei ki te taenga o ngā whakahaere Ringatū, arā, Te Huamata me Te Pure ki runga i te marae o Whitianga. Ka whakaatu i konei, he aha i tae atu ai wēnei tikanga ki tērā marae. Ka kite anē hoki he aha i karangatia ko Whitianga te marae pou mō Te Ringatū ki roto o Te Whānau-a-Apanui.
Tuarima: Ka tiro haeretia i konei ngā tikanga e pā ana ki Te Huamata me wōna whakahaere I ngā. tapu katoa e pā ana ki Te Huamata. Ka whakarārangitia ko ngā karakia me wōna kaupapa katoa kia kite ai te kaipānui i te hōhonutanga o tēnei tikanga a Te Ringatū. I konei ka kite anō hoki te kaipānui i ngā kōrero a ngā pakeke, nāna nei i kite, i tipu ake i roto i tērā tikanga.
Tuaono: Ka titiro i konei ko ngā whakahaere a Te Ringatū i tēnei tikanga, arā, Te Pure. Pērā anō ki te tipuranga tuarima, ka whakarārangitia ai ko ngā karakia me wōna kaupapa katoa kia kite ai te kaipānui i te tikanga o Te Pure, ā, he aha i pērā rawa ai te kaha whakapono o ngā pakeke ki tēnei tūāhuatanga, ko Te Pure.
Tuawhitu: I konei ka titiro ki a Paora Delamere me te take i whakarerekēngia ai e ia ngā tikanga tapu o Te Huamata me Te Pure. Ka titiro anō hoki ki wētahi āhuatanga hou i tīmataria ai e ia i waenganui i Te Ringatū whanui huri i Aotearoa.
Tuawaru: Ka tuituia ngā pekanga katoa ki te whakamārama i ngā kōrero kia eke katoa ki runga i te tāhūhū o te kōrero. Ka kitea te take i tīmataria ai Te Ringatu, arā ngā kairiri a Māori ki a tauiwi. Ā, pērā anō te take i huri ai a Te Whānau-a-Apanui ki ngā tikanga a Te Ringatū. Koira i hanake hoki ai ngā pakeke ki Ōtewa ki te pōhiri i a Te Kooti ki te rohe o Te Whānau-a-Apanui, nā te rauwhaitanga o te patu i ngā papatipu. Ko te hokitanga ki te haumoana o Te Whānau-a-Apanui, ko te hokinga anō hoki o Te Māratapu o Te Huamata, o Te Pure ki reira toka atu ai. Ka haere te wā, ā, nāwai rā ka poua wēnei tikanga a Te Ringatū ki Te Māratapu ki runga o Whitianga, ana, i tipu ake he tipu hou, he oranga hou, ā, he tikanga hou i te huringa o te wā.
Katoa wēnei kōrero hei whakaatu i te āhua o te taenga o Te Huamata me Te Pure ki runga o Whitianga marae, mai i te kunenga ake o te whakaaro ki te whai I wēnei tikanga, ā, tae noa ki te whakatinanatanga e haere ake nei, e haere ake. He rautau kua taha, he raurau tau e haere mai nei. | |